کد مطلب:124706 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:254
اصلاح کژ راهه ها
قرآن كه قانون اساسی دین و مشتمل بر معارف و احكام وحیانی است، در مجموعه الفاظ عربی شكل گرفته است، تا درفكررس اندیشه بشری باشد: انا انزلناه قرآنا عربیا لعلكم تعقلون [1] «ما قرآن را به صورت واژگان عربی فرود فرستادیم تا در فكررس شما قرار گیرد شاید شما در آن بیاندیشید.» قرآن یك مجموعه الفاظ گویا و رسا و در عین حال صامت و ساكت و نیز ناطق است: فالقرآن آمر و زاجر و صامت و ناطق. [2] قرآن در عین حال كه ناطق است صمات است! سخنگوی ساكت است، اما عترت كه همتای قرآن است سخن گوی ناطق است: ذلك القرآن فاستنطقوه و لن ینطق و لكن اخبركم عنه. [3] .
[ صفحه 55]
«شما توان آن را ندارید كه به تمام مقاصد و مفاهیم قرآن دست رسی پیدا كنید من(علی علیه السلام از قرآن با خبر هستم و خبر می دهم».
این نكته لزوما به این معنا نیست كه در فهم مفاهیم واژگانی قرآن نیاز به عترت است. زیرا قرآن آنگونه ساده و روان سخن گفته كه در بدست آوردن مفاهیم واژگانی آن نه به عترت و نه به هیچ منبع دیگر نیازی نیست. با همه ی این ویژگی ها در بدست آوردن مقصود قرآن در بسیاری از موارد نیاز به عترت است كه عترت به عنوان سخن گوی قرآن و قرآن ناطق از مقاصد قرآن خبر می دهد.
به دیگر سخن قرآن كتابی است روان و رسا كه برای اندیشیدن و تفكر در آیات آن فرود آمده است. و همگان می توانند از این منبع عظیم با فراهم آوردن شرایط [4] بهره وری نمایند. لیكن چون ممكن است برداشت های ناروا و تفسیر به رأی های گوناگون از قرآن انجام گیرد. در حقیقت كژ راهه ها و پیش داوری ها به قرآن تحمیل شود، عترت به عنوان سخن گوی قرآن اصلاح گر كژ راهه ها خواهد بود. در واقع برای جلوگیری از برداشت های غلط از قانون اساسی منبعی به عنوان مفسر قانون اساسی معرفی می شود كه با اشراف به قانون اساسی مقصود آن را ابراز می نماید، كه دیدگاه این منبع در برداشت های گوناگون از قانون اساسی آخرین سخن و فصل الخطاب خواهد بود. عترت چنین نقشی را در برداشت های گوناگون از قرآن دارد كه هنگامی كه كژ راهه پدیدار می شود، عترت آنها را اصلاح نموده و تفسیر به رأی ها را رسوا می سازد.
[ صفحه 56]
تفسیر به رأی ها نیز در اثر این كه طرف شرایط لازم را در بهره وری از قرآن فراهم نیاورده پدید می آید، نه این كه قرائت های گوناگون از قرآن منشأ آن باشند. زیرا قرائت های گوناگون از قرآن مردود می باشد، تنها یك قرائت متواتر از قرآن كه زبان به زبان نسل به نسل به صورت متواتر گردش نموده است، و همواره به صورت تواتر تداوم می یابد، صحیح می باشد. بر این اساس برداشت های غیر از قرائت متواتر قرآن اصولا می توان گفت برداشت قرآنی نمی تواند باشد. كه شرح این ماجرا در كتاب پژوهشی در علوم قرآن در بحث قرائت آمده است [5] .
تفسیر به رأی ها و سوء برداشت ها در اثر فراهم نشدن شرایط لازم برای بهره وری از قرآن است. برای تأمین این هدف مهم نیاز به عترت سخن گوی همیشه پایدار قرآن است، كه به تعبیر امام علی علیه السلام افراط و تفریطها را به اعتدال بازگرداند: الیهم یفئی الغالی و بهم یلحق التالی. [6] .
بر این اساس هم در بیان، قانون های عادی كه در قرآن نیآمده اند و هم برای تبیین مراد و مقصود قرآن و اصلاح كژ راهه ها و برداشت های ناروا از قرآن، به منبعی مانند عترت نیاز همیشگی خواهد بود.
[ صفحه 55]
«شما توان آن را ندارید كه به تمام مقاصد و مفاهیم قرآن دست رسی پیدا كنید من(علی علیه السلام از قرآن با خبر هستم و خبر می دهم».
این نكته لزوما به این معنا نیست كه در فهم مفاهیم واژگانی قرآن نیاز به عترت است. زیرا قرآن آنگونه ساده و روان سخن گفته كه در بدست آوردن مفاهیم واژگانی آن نه به عترت و نه به هیچ منبع دیگر نیازی نیست. با همه ی این ویژگی ها در بدست آوردن مقصود قرآن در بسیاری از موارد نیاز به عترت است كه عترت به عنوان سخن گوی قرآن و قرآن ناطق از مقاصد قرآن خبر می دهد.
به دیگر سخن قرآن كتابی است روان و رسا كه برای اندیشیدن و تفكر در آیات آن فرود آمده است. و همگان می توانند از این منبع عظیم با فراهم آوردن شرایط [4] بهره وری نمایند. لیكن چون ممكن است برداشت های ناروا و تفسیر به رأی های گوناگون از قرآن انجام گیرد. در حقیقت كژ راهه ها و پیش داوری ها به قرآن تحمیل شود، عترت به عنوان سخن گوی قرآن اصلاح گر كژ راهه ها خواهد بود. در واقع برای جلوگیری از برداشت های غلط از قانون اساسی منبعی به عنوان مفسر قانون اساسی معرفی می شود كه با اشراف به قانون اساسی مقصود آن را ابراز می نماید، كه دیدگاه این منبع در برداشت های گوناگون از قانون اساسی آخرین سخن و فصل الخطاب خواهد بود. عترت چنین نقشی را در برداشت های گوناگون از قرآن دارد كه هنگامی كه كژ راهه پدیدار می شود، عترت آنها را اصلاح نموده و تفسیر به رأی ها را رسوا می سازد.
[ صفحه 56]
تفسیر به رأی ها نیز در اثر این كه طرف شرایط لازم را در بهره وری از قرآن فراهم نیاورده پدید می آید، نه این كه قرائت های گوناگون از قرآن منشأ آن باشند. زیرا قرائت های گوناگون از قرآن مردود می باشد، تنها یك قرائت متواتر از قرآن كه زبان به زبان نسل به نسل به صورت متواتر گردش نموده است، و همواره به صورت تواتر تداوم می یابد، صحیح می باشد. بر این اساس برداشت های غیر از قرائت متواتر قرآن اصولا می توان گفت برداشت قرآنی نمی تواند باشد. كه شرح این ماجرا در كتاب پژوهشی در علوم قرآن در بحث قرائت آمده است [5] .
تفسیر به رأی ها و سوء برداشت ها در اثر فراهم نشدن شرایط لازم برای بهره وری از قرآن است. برای تأمین این هدف مهم نیاز به عترت سخن گوی همیشه پایدار قرآن است، كه به تعبیر امام علی علیه السلام افراط و تفریطها را به اعتدال بازگرداند: الیهم یفئی الغالی و بهم یلحق التالی. [6] .
بر این اساس هم در بیان، قانون های عادی كه در قرآن نیآمده اند و هم برای تبیین مراد و مقصود قرآن و اصلاح كژ راهه ها و برداشت های ناروا از قرآن، به منبعی مانند عترت نیاز همیشگی خواهد بود.
[1] يوسف، 2.
[2] نهج البلاغه، خ 183، ص 265.
[3] همان، خ 158، ص 222.
[4] اين شرايط در كتاب پژوهشي در علوم قرآن توضيح داده شده اند، از ص 236 تا 243 و ص 295.
[5] پژوهشي در علوم قرآن، ص 108.
[6] نهج البلاغه صبحي الصالح، خ 2، ص 47.